Ekonomide ürküten tablo: Yerli ve milli kaçış
![[Haber görseli]](https://i0.wp.com/www.cumhuriyet.com.tr/thumbs/600x360/Archive/2018/7/17/1029760_resource/issizin-parasi-hukumete-akacak.jpg)
Türkiye ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) yeni yayımladığı raporuna göre, yurtdışına giden yatırım, yurtdışından gelen yatırımdan daha hızlı arttı. Yurtdışına giden ile yurtiçine gelen –doğrudan yatırımların oranı Mayıs 2018’de yüzde 31.3 seviyesinde gerçekleşti.
Yurtdışına kaçan doğrudan yatırımlar 3 milyar doları buldu
TEPAV’ın incelemesine göre Mayıs 2018 itibarıyla, yabancıların yurtiçine yönelik doğrudan yatırımı yaklaşık 9.5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’den giden doğrudan yatırımlar da son dönemde hızlanarak Mayıs 2018 itibarıyla 3 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Olağanüstü halin (OHAL) 20 Temmuz 2016’da ilan edilmesinden bu yana Türkiye ekonomisinin ihtiyacı olan yapısal reformlar ikinci plana itilirken, ülkede yaşanan ‘olağanüstü’ gelişmeler, kaçınılmaz olarak en çok ekonomik göstergeleri etkiledi. OHAL döneminde gergin siyasi ortam ve kısıtlanan özgürlükler, tasarruf açığından dolayı yurtdışından sermaye çekmek zorunda olan Türkiye’nin, yabancı yatırımcı gözündeki algısını kötüleştirdi. Türkiye’ye doğrudan yabancı yatırımlar azalırken, cari açık da yükselişe geçti. Diğer yandan sıcak para kaçışı döviz kurlarında sert artışlara neden oldu. TL’de yaşanan değer kaybı, yüksek enflasyon ile birlikte reel ücretleri eritti.
İşte o karanlık tablo;
-19 Temmuz 2016’da 2.9775 olan dolar, iki
yılda 4.9767’ye kadar çıktı.
-4 Avro 3.2910’dan 5.8187’ye kadar çıkarak
yüzde 77 yükseldi.
-4 Tüketici enflasyonu Haziran 2016’daki yüzde
7.64 seviyesinden yüzde 15.39’a çıktı.
-4Türkiye’nin dış borcu 423.1 milyar dolardan
453.2 milyar dolara yükseldi.
-4 206.6 milyar dolar olan özel sektörün dış
borcu, 242.5 milyar dolar oldu.
-42016’nın ilk yarısında 21.9 milyar dolar olan dış
açık 40.7 milyar dolara çıktı.
![[Haber görseli]](https://i0.wp.com/www.cumhuriyet.com.tr/thumbs/582x746/Archive/2018/7/17/1029760_resource/Screenshot_2.jpg)
İşsizlik alarmı
Binlerce insan kalıcı olarak ve hukuki yolları tıkanarak işsiz bırakıldı. OHAL döneminde şirketler iflas ertelemeye başvuramıyordu. Alacaklılar ile borçlunun müzakere etmesi ve anlaşmalarının mahkemece tasdiki temeline dayanan konkordato kurumunu işlevsel hale getiren tasarı, 28 Şubat 2018’de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Bu tarihten itibaren çok sayıda firma konkordato ilan etti. OHAL’in kaldırılmasının ardından iflasların gelmesi beklenirken bu çok sayıda çalışanın da işsiz kalacağı anlamına geliyor. Kurdaki artış OHAL sürecinde reel sektörün borcunun katlanmasına yol açarken reel şirketlerin döviz açığının 207 milyar dolardan 211.4 milyar dolara çıkmasına yol açtı. OHAL’in ardından uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Standard and Poor’s, Fitch ve Moody’s ekonomide artan riskleri gerekçe göstererek birer birer Türkiye’nin kredi notunu düşürdü. Bütçe açığı ve cari açıktaki artış ise büyümenin gelecek dönemde sürdürülebilirliğine yönelik soru işaretleri yaratıyor.
Yigit Bulut, artık korkuya kapıldı. Eskiden Dolarlarınızı Tl ye çevirin kormayın dedi. Cevirenler battılar. Şimdide malını satıp gidenlerin mallarını alın diye çağrı yapmaktadır. Buda girişimcilere ikinci tuzaktır.
Kaynak Yeniçağ: Fitch Türkiye’nin kredi notunu düşürdü.
En sonunda bütün Türkiye’yi ödünç akça karşılığı Batı’ya kaptıracaklar.
Yeni gelişme var(3):
Dolar/TL ne kadar oldu? (04.07.2018)
Enflasyonda beklentilerin üzerinde yükselişin ardından TL’de negatif ayrışma bu sabah da devam ederken, dolar/TL 4.72’yi aştı, Ancak şuan 4.70’den işlem görüyor. 10 yıllık tahvil faizi yüzde 17.70 seviyesine kadar yükseldi.
Enflasyonun Haziran ayında beklentilerin oldukça üzerinde artmasıyla dün yönünü yukarı çeviren dolar/TL, yeni güne dünkü kapanış seviyelerine yakın başlarken, ABD piyasalarının kapalı olması nedeniyle nispeten sakin seyir bekleniyor.
Değer eklenme (Faiz) de durmuyor
Enflasyonun haziranda yüzde 15.39 ile tarihi rekor seviyeye çıkmasının ardından gözler Merkez Bankası’na çevrilirken kur ve faizlerde yükseliş sürdü. 10 yıllık tahvilin bileşik faizi yüzde 17.70 ile rekor seviyeye geldi. İki yıllık faiz ise yüzde 19’u geçti.
Önceki gün son işlemde yüzde 19.52 olan gösterge iki yıllık tahvilin bileşik faizi dün yüzde 19.91 seviyesinden açıldıktan sonra yüzde 19.84’ten kapandı. Ekonomistler, büyümenin yılın ikinci yarısında yavaşlayacağı beklentilerinin olduğu bir ortamda Merkez Bankası’nın (TCMB) 24 Temmuz’daki toplantıda nasıl bir adım atacağının oldukça kritik olduğunu ifade ediyor. Reuters’a konuşan bir bankacı “Faizin bu denli yüksek olmasına rağmen TL’ye pek bir yabancı ilgisi görmüyoruz. TL açısından yine zorlu bir dönem bizi bekliyor. Dolar/TL’de 4.70-4.71 seviyesi üzerinde kalıcı olunursa 4.80- 4.90 yeniden test edilebilir” dedi.
Dolar/ TL dün gün içinde 4.7230’a kadar çıkarker serbest piyasada 4.6730 seviyesinden kapandı. Bir ülkenin tahvil faizlerindeki artış, o ülkenin daha yüksek faizle, daha maliyetli borçlanacağı anlamına geliyor. Öte yandan TCMB’nin mayıs ve hazirandaki faiz artışları sonrası kredi faizlerindeki yükseliş hız kesmiyor. 2017 sonunda yüzde 19.5 düzeyinde bulunan ihtiyaç kredisi faiz oranı 22 Haziran itibarıyla yüzde 23.89’a ulaştı. Taşıt kredisi faiz oranı yüzde 22.55, konut kredisi faizi yüzde 13.12’ye çıktı.
Bankaların en fazla kullandırım yaptığı ticari kredi faiz oranı da 2017 sonundaki yüzde 17.65 seviyesinden yüzde 23.56’ya yükseldi.
Lira eriyor
TCMB’nin 23 Mayıs’taki olağanüstü toplantısından bu yana faizler ihtiyaç kredisinde 3.64 puan, taşıt kredisinde 3.30 puan, konut kredisinde 0.1 puan, TL ticari kredilerde 4.02 puan yükseldi. Türkiye’nin fiyat düzeyinin ticaret yaptığı ülkelerin fiyat düzeylerine göre değişimini gösteren TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksi TL’deki değer kaybına paralel haziran ayında da düşüşünü sürdürerek 77.1 ile veri tarihinin en düşük seviyesine geriledi.
Dolar/TL 23 Mayıs’ta 4.9290 ile tarihi zirvesini görmesinin ardından toparlanma sağlanamıyor. Reel efektif kurun azalışı, TL’nin reel olarak değer kaybettiğini, diğer bir anlatımla Türk mallarının yabancı mallar cinsinden fiyatının düştüğünü gösteriyor.
Türkiye Brüt Dış Borç Stoku, Mart’ta 466,7 milyar dolar olurken, stokun milli gelire oranı ise %52,9 oldu.
Hazine Müsteşarlığı tarafından yapılan açıklamada şöyle denildi:
“Kamu net borç stoku 31 Mart 2018 tarihi itibarıyla 271,6 milyar TL olarak gerçekleşmiş olup stokun milli gelire oranı ise %8,4 olmuştur. Aynı tarihte AB tanımlı genel yönetim borç stoku ise 922,3 milyar TL olarak gerçekleşmiş olup stokun milli gelire oranı %28,4 olmuştur.
TÜRKİYE BRÜT VE NET DIŞ BORÇ STOKU
Türkiye Brüt Dış Borç Stoku, 31 Mart 2018 tarihi itibarıyla 466,7 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup stokun milli gelire oranı ise %52,9 olmuştur. Aynı tarihte, Türkiye Net Dış Borç Stoku 303,2 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş ve stokun milli gelire oranı %34,3 olmuştur.
HAZİNE GARANTİLİ DIŞ BORÇ STOKU
Hazine garantili dış borç stoku 31 Mart 2018 tarihi itibarıyla 14,2 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir.”
Türk İslam Ülkücüsü 